Orzeszkowa

Eliza Orzeszkowa – polska pisarka epoki pozytywizmu, autorka powieści Nad Niemnem (1888). Jedna z najwybitniejszych powieściopisarek w okresie polskiego pozytywizmu. W 1904 pośród kandydatów do Literackiej Nagrody Nobla pojawiło się jej nazwisko. W wewnętrznych dokumentach komitetu nagrody występowała często jako Elise Orzeszko. Większość członków komitetu wysunęła wniosek o przyznaniu nagrody Henrykowi Sienkiewiczowi, mniejsza grupa zaproponowała podział nagrody. Argumentacja mniejszości nie przekonała przeciwników, którzy wspólnie twierdzili, że podziały nagród są niezgodne z intencją fundatora.


Cham – powieść psychologiczno-obyczajowa osadzona w realiach i krajobrazie XIX-wiecznej wsi nadniemeńskiej, wydana w 1888. Głównym bohaterem jest prawy i wielkoduszny rybak – Paweł, nazywany przez żonę Frankę „chamem”. Pragnie on wydobyć Frankę z upadku moralnego, którego przyczyną, jego zdaniem, jest deprawujący wpływ miasta i patologiczne cechy własnej osobowości. Autorka, ukazując głębię uczuć „chama”, daje wnikliwe studium psychiki chłopskiego bohatera.